Nok eit lokalhistorisk turtips frå Sauda sogelag: Få bestefar og bestemor med opp til Brattebakken. Om bestefar ikkje hoppa der på 1950- og 60-talet, så var heilt sikkert både han og bestemor der for å sjå på når storfuglane sette utfor. Ikkje køyr opp til sletta, men finn ein parkeringsplass rett innafor der skiltet viser veg frå Birkelandsvegen og opp mot bakken. Til bakken brukar de litt under halvtimen på ein fin, men bratt grusveg. Og mindre bratt er ikkje vegen opp mot kulen. Der har de fin utsikt mot bygda vår. Så kan de traske, ikkje meir enn fem, saman innover fine og flatare stiar og skogsvegar.

I Brattebakken kunne det vere 70 gutar med i eit klubbrenn, og til dei store renna møtte opptil 1000 tilskodarar opp til hornmusikk, sportsandakt og spanande konkurransar. Bakken blei innvigd i 1926. Då var bakkerekorden 36 meter. I 1995 hoppa elleveåringen Ole-Christian Enger 70 meter. Det er framleis bakkerekord.

På vegen heim kan de stikke bortom Halvdalarteigen, eller Hallandsteigen som dei fleste kalla «gutebakken» i Sauda. Ta av mot Søndenåhaugen og følg første veg mot venstre, og vips så er du på sletta og kan sjå opp til høgre mot unnarennet. Bakken blei brukt fram til 1962. Etter det blei Myrabakken på Teig den nye gutebakken, og no sette også nokre jenter utfor.

De kan lese meir om hoppbakkane i Sauda i Sauda sogelag sitt årsskrift i 2018.

Etter påske trekker vi eit årsskrift (2019) for kvar av dei tre sogelagsturane, i  Åbøbyen, Saudasjøen og Brattebakken. Legg igjen namn på sogelaget si Facebook-side eller kontakt underteikna. God tur – med god avstand.

– Roar Lund

Eit nytt turforslag frå Sauda sogelag: Legg den lokale påsketuren til Saudasjøen. Finn fram til krigsminna i Ytrabygda. Dei er det mange av.

8. mai 2017 klipte kultursjefen i Sauda, Åshild Marie Øverland snor på Nesøyra. Slik opna ho løypa som fortel om dei mange krigsminna i Saudasjøen. Det er minna frå då tyske okkupantar satsa så stort på å byggje opp Nordag, ein gigantisk aluminiumsoksydfabrikk på slettene nedanfor Sauda fjordhotell.

Det er sett opp 10 skilt, nokre store med omfattande tekst, andre er berre skilt på stolpar. Dei kan vere litt vanskelegare å finne. Viss du startar ved Russarbrua bak drosjehytta, kan du følgje vegen utover mot Nesøyra, den siste strekninga gjennom ein liten tunnel, då har du også i grove trekk følgd jernbanetraseen frå krigstida. Ved skilt nr fem Nesøyra er det bygd ein gapahuk, og benkar er sett ut. Sjølv i koronatider er det plass nok til at dei som vil ta ein rast her, kan halde avstanden. Elles er det sett opp skilt eller stolpar ved fjordhotellet, nede ved Sjøen, ved kanononstillingar mellom Sjøen og campingplassen, i «fabrikkgata» og ved koplingsstasjonen (den gamle yrkesskulen). På oversida av riksvegen går turen til Risvoll, Fosstveitdammen og Hovland. Naturlegvis treng ein ikkje ta heile turen i eit jafs. Påska er lang, spesielt i år.

Det var Aslaug Astad, Kirsten Hellerdal Fosstveit og Tore Bastlien Dahl som gjennom «Foreininga for krigens kulturminne Sauda» som laga løypa, med økonomisk støtte frå Sparebankstiftelsen i Sauda. Les meir på nettsida her.

Hald avstand, gå ikkje meir enn fem saman. Ha ein god lokalhistorisk påsketur.

– Roar Lund

---

Her kan du lasta ned brosjyre med kart og omtale av turen.

Det planlagde møtet i Sauda sogelag tysdag 17. mars må diverre utsetjast inntil vidare etter helseråd frå Sauda kommune.

Årsmøtet vart avvikla 19. februar 2018 på Eldresenteret. 61 tilhøyrarar var til stades.

Desse har sete i styret i 2019:

Leiar	Aslaug Astad (valt i 2018)
Nestleiar	Jan Ringstrand (valt i 2019)
Kasserar	Anne Brit Solland (valt i 2018)
Skrivar	Roar Lund (valt i 2019)
Styremedlemmer	Marit Rusten Birkeland (valt i 2018)
	Liv Kari Solli (valt i 2018)
Varamedlemmer	Wenche Johnsen (valt i 2019)
	Kristoffer Nødland (valt i 2019)
Revisor	Bernt Egil Strømme (valt i 2019)
Valnemnd	Aslaug Tangeraas og Ruth Klungtveit (valt i 2019)

I skriftstyret, som ikkje er vald av årsmøtet, har desse sete: Roar Lund (leiar), Aslaug Tangeraas, Kirsten Hellerdal Fosstveit, Sigmund Andersen, Wenche Pleym og Lars Olav Fatland.

Også i 2019 takkar vi kjøkkengjengen for ein heilhjarta innsats på alle lagsmøta med å lage til maten og å servere: Marit Rusten Birkeland (leiar), Laila Hoftun,  Martha Brit Fløgstad , Berit Saua og  Laila Hardeland.

Oscar Waage-Pettersen (piano) og Sigmund Andersen (gitar) har som vanleg stått for dei musikalske innslaga på møta. Også dei skal ha takk.

Laget har 170 medlemer   pr 31.12.2019.

Sauda sogelag har to æresmedlemer: Bjørg Oftedal og Aslaug Astad.

I 2019 har vi hatt 12 styremøte. I tillegg har styret hatt mange arbeidsmøte.  Markeringa og feiringa av sogelaget sitt 40-årsjubileum har prega arbeidet vårt  dette året. Planlegginga av jubileumsarrangementa har vore arbeidskrevjande og tatt mykje tid, men har samstundes vore eit veldig kjekt arbeid. Det same har arbeidet med skiltløypa i Åbøbyen vore. I årsmeldinga vil styret trekkje fram følgande møte og arrangement:

• Jubileumsfest på Sauda Fjordhotell 31. januar. 77 medlemmar var til stades. I tillegg til fleire kulturelle innslag kåserte Arnvid Lillehammer om «Sju kvinneportrett – 300 års bygdesoge».
• Jubileumstur 20. august for 22 påmelde medlemmar med buss til Eidsborg, til Vest-Telemark museum og Eidsborg stavkyrkje og heim om Rauland og stopp ved kyrkja der.
• Avvikling av årsmøte i Rogaland historielag i «Nyesalen» på Folkets hus 23. mars. 70 delegatar og utsendingar møtte. Roar Lund var årsmøtedirigent. Aslaug Astad deltok som styremedlem i RH medan Anne Brit Solland, Marit Rusten Birkeland, Jan Ringstrand og Roar Lund var delegatar for Sauda sogelag. Deltakarane blei vist rundt med buss i Sauda.
• Opning av skiltløypa i Åbøbyen 21. september. Riksantikvar Hanna Geiran klipte snor og slik markerte ho at jubileumsgåva til saudabuen, ei skiltløype med 15 forklarande skilt var opna. Det var ei gåve frå Sparebankstiftinga i Sauda på 250 000 kroner og stor arbeidsinnsats frå styret som gjorde det mogleg å få til ei slik lokalhistorisk løype. Styret vil spesielt takke Kirsten Hellerdal Fosstveit, som ikkje er styremedlem, for ein imponerande og avgjerande arbeidsinnsats her.

Vi har elles hatt desse medlemsmøta i 2019:

• februar: Årsmøte i Sauda sogelag og «Sauda idrettslag 1919 – 2019» ved Kåre Rød. Han hadde sett som undertittel: Samfunnsengasjement, MOT, stolte øyeblikk og betre folkehelse. 61 frammøtte på Eldresenteret.
• 19. mars: «Fyr og flamme i Fløgstadåsen» ved Heming Gujord. Om lokal forankring og mottaking av Kjartan Fløgstads bøker i Sauda. Møtet var også ei markering av 500-årsjubileet for boka i Norge. 76 frammøtte på Eldresenteret.
• april: Kvinner i mannsdominerte miljø. «Opp gangvegen med gnisten og sjømannspresten» ved Anne Lise Skoglund Welde og Anne Grete Hagen. 86 tilhøyrarar på ungdomsskulen.
• juni: Hans Wedvik fortel om hytteliv på Breiborg før og under krigen. Vårmøte for medlemmar på Breiborg. Sauda trekkspelklubb spelte. Ei stor oppleving for dei 47 medlemmane som møtte.
• 22. oktober: Kor vart dei av? «Med språket som arbeidsgjevar ved Ola E. Bø». 90 til stades på Eldresenteret
• 19. november: «Tjue år som prest i Sauda. (1992 – 2012)» ved Arne O. Øystese. Presentasjon av årsskriftet for 2019 ved skriftstyrar Roar Lund. 146 tilhøyrarar til stades i Eldresenteret. Styret er samd om at dette var for mange i salen og at vi ved seinare høve må sette ei grense for kor mange vi kan sleppe inn på møta på Eldresenteret.

---

Elles:

Aslaug Astad er styremedlem i styret for Rogaland historielag og møter fast på styremøta. Og ho er også varamedlem i Landslaget for lokalhistorie. Ho er redaksjonsmedlem i Lokalhistorisk årbok for Rogaland.

I 2019 har sogelaget hatt eit godt samarbeid med Ryfylkemuseet. Vi har møtt representantar for museet i samband med opninga av utstillinga i Industriarbeidarmuseet, «Under røyken», og vi har tatt på oss å vere guidar på museet utanom den ordinære sommarsesongen fire gongar.

Aslaug Astad, Marit Rusten Birkeland, Wenche Johnsen og Liv Kari Sollie deltok om «Frivillighet» i Norge 12. november.

Vi har også svart Landslaget for lokalhistorie på ei kartlegging av lokallagas historie.

Årsmøtet i februar vedtok å gjere slutt på ektefellemoderasjon på årskontingenten. Kontingenten er no 200 kr for alle. Det blei også vedteke å gje medlemmane 50 kr i avslag på prisen for eitt årsskrift.

Sauda februar 2020

Roar Lund, skrivar